کاریابی اینترنتی و کارآفرینی دیجیتالی

پیدا کردن شغل در دهکده جهانى هزاره سوم، کار آسانى است. البته اگر قبول کنید که کاریابى در این دوران، نیازمند استفاده از قابلیت هاى ارتباطى و اطلاع رسانى همین عصر است. اگر بخواهید روش هاى سنتى کاریابى و پیدا کردن یک شغل مناسب را دنبال کنید، شاید چند هفته سرگردان باشید و تنها صفحه نیازمندى هاى چند نشریه یا مراجعه به شمارى آژانس کاریابى شهرى، شما را ارضا کند. به هر حال هر کس روش خاصى را پى مى گیرد. اما بهترین روش ها کدام است، مسئله اى که در این گزارش به آن خواهیم پرداخت.

• شغل مبتنى بر وب
کارفرمایان اینترنتى، شرکت هایى هستند که با تعریف شغل هاى خاصى که مبتنى بر وب است، کارمندان مختلفى را براساس موضوع پروژه جذب، و از آنها در مدت و روش خاص، بهره بردارى مى کنند. معمولاً این مراکز، روند کارى خود را در شبکه وب و از طریق آن دنبال مى کنند به گونه اى که برخى مذاکرات و حتى گردش هاى مالى و حقوقى پرسنل نیز، از طریق وب با کارت هاى الکترونیکى و ویدئو کنفرانس هاى دیجیتالى، پیگیرى مى شود. روش مدیریتى کارفرمایان اینترنتى، تا حدى شبیه روش مدیریتى خاصى است که از آن به عنوان شیوه مدیریت ماتریسى نام مى برند. در روش مدیریت ماتریسى، هر کارى براساس نوع پروژه و نوع وظیفه افراد تعریف مى شود و پس از پایان هر پروژه، ممکن است، افراد تحت استخدام، یا در جایى دیگر به کار گمارده شوند یا به طور کل، از کار بر کنار شوند و قرارداد آنها پایان یابد. در روش مدیریت ماتریسى، عدم تمرکز و سلسله مراتب مدیریتى به مقیاس روش هاى سنتى رعایت نمى شود و هدف مدارى کامل در آن مورد نظر است. مدیریت بر مبناى هدف یا (Management by Objective) که پیتر دراکر به آن معتقد است، در این نوع مدیریت محسوس است. کارفرماى اینترنتى، به مکان انجام کار، حالت زمانى و مکانى کارمندان خود، کارى ندارد و تنها نتیجه فرآیند کارى هر تیم را، از مدیر آن تیم درخواست مى کند. به این نوع کارفرمایان، کارآفرینان دیجیتالى مى توان اطلاق کرد. مفهوم Digital Entrepreneurship، آن نوع کارآفرینى در نظر گرفته مى شود که با استفاده از ابزارهاى آى تى، شغلى مرتبط با زمینه هاى آى تى را تعریف و در ظرف سایبرنتیکى وب، آن را پوشش و انجام مى دهد. مسائلى در زمینه تجارت الکترونیک، طراحى و توسعه صفحات وب، مدیریت الکترونیکى پروژه، آموزش از راه دور و مسائل مربوط به آن، روابط عمومى الکترونیکى، مسائل مربوط به دولت الکترونیک، بازى هاى اینترنتى، کنفرانس هاى اینترنتى و مثال هاى متعدد دیگر، به عنوان مولفه هایى است که در کارآفرینى دیجیتالى قابل تعریف و کاربرد است.
• کارآفرینان دیجیتال
شرکت هاى مطرح دنیا در زمینه کارآفرینى دیجیتال، شرکت هایى مانند گوگل، یاهو، ebay و حتى بى بى سى هستند. شرکت یاهو در پورتال الکترونیکى خود، که هزاران صفحه وب را در اختیار میلیون ها کاربر خود قرار داده است، صدها بخش اطلاعاتى و خدماتى را براى کاربران و مشتریان جهانى خود، فراهم کرده است. این پایگاه کارآفرین دیجیتالى، که به بیش از 10 زبان دنیا بارگذارى شده است، سالانه چند صد میلیون دلار درآمدزایى دارد و بیش از هزار کارمند در اقصى نقاط جهان، آن را مدیریت و هدایت مى کنند که برخى از آنها، فقط در استخدام شرکت و در خانه خود مشغول به کار هستند. تجارت هاى کوچک الکترونیکى که امروزه تحت نام e-Small Business تعریف مى شود، در پایگاه کار، رین یاهو، خود زمینه ساز بیزینس هاى دیگر است. البته امروزه با گسترش الکترونیکى بازارهاى سرمایه، بورس بازى الکترونیکى مانند آن چه هم اکنون در بازار فارکس www.forex.com مطرح است، زمینه ساز خوبى براى کسب و کارهاى مبتنى بر وب شده است. شما از طریق وب سایت بازارهاى بورس، مى توانید نمادهاى مالى شرکت هاى مختلف را بررسى و پس از طى یک دوره کلاس آموزشى و توانمندى فنى و تکنیکى در تحلیل بازار سرمایه، به خرید سهام و فروش آن به صورت الکترونیکى اقدام کنید. امروزه بورس بازى الکترونیکى، زمینه ساز پررنگ تر شدن فعالیت هاى کارگزاران الکترونیکى بورس نیز شده است. کارگزاران که واسطه خرید کاربران بورس هستند، کار خرید و فروش سهام را آسان کرده اند. همین کارگزاران بورس نیز زمینه ساز کارآفرینى جدیدى در دنیاى سایبر شده اند که در سال هاى آینده، نقش ارزنده خود را به طور فراگیرترى در اختیار کاربران وب قرار مى دهند. بنابراین مى توان نتیجه گرفت که کارفرمایان مبتنى بر وب، در ایجاد و خلق کارآفرینى دیجیتالى، موثر هستند و مى توان از طریق آنها، کسب و کارهاى مختلفى را در اختیار داشت. البته این فقط براى متخصصان آى تى نیست. شاید شما یک طراح قطعات ماشین باشید و بتوانید براساس نیازمندى شرکت تولید خودرو، طرح هاى مختلف را از طریق اینترنت ارسال و به صورت تصویرى با مدیر بخش طراحى شرکت مزبور در فلان کشور، به صورت مستقیم گفت وگو کنید یا در جلسه تیم طراحى آنها، حضور دیجیتالى داشته باشید. یا آن که به عنوان مهندس سیالات، بتوانید برخى از دروس این رشته را در دانشگاه مجازى فلان دانشگاه، به تعدادى دانشجو در تالار کنفرانس الکترونیکى دانشکده مجازى تدریس کنید. یا آن که مشاورى در زمینه تغذیه براى شبکه اینترنتى مدارس فلان شهر باشید. مهم آن است که تخصص شما از طریق قابلیت هاى الکترونیکى در اختیار کاربران در اقصى نقاط جهان قرار بگیرد. این زمینه را براى گسترش کارآفرینى دیجیتالى و کسب و کارهاى الکترونیکى و بالطبع، اشتغال زایى اینترنتى و در نهایت، کاریابى اینترنتى فراهم مى کند.
• کاریابى اینترنتى در ایران
کسب و کارهاى مبتنى بر وب در کشور، در 15 سال اخیر، آرام آرام در حال گسترش و فراگیرى است. گسترش ابزارهاى مبتنى بر فناورى اطلاعات و ارتباطات در کشور، در خلق بیزینس هاى الکترونیکى تاثیرگذار بوده اند. نمونه هاى کاریابى اینترنتى در ایران، اخیراً رو به افزایش است و این مسئله، نمایانگر نیازمندى جامعه در استفاده از خدمات کاریابى وبى در جامعه اطلاعاتى است. یکى از اقدامات ارزنده اى که در زمینه کاریابى وبى در سال هاى اخیر صورت گرفته است، برنامه هاى مربوط به سازمان همیارى اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاه ها است که زیر نظر جهاد دانشگاهى، صورت مى پذیرد.
در این پایگاه ها، با ارائه فرصت هاى شغلى در زمینه هاى مختلف، به کاربران امکان جست و جوى کدهاى موضوعى شغلى در نقاط مختلف کشور داده شده است و فرصت هاى استخدامى مراکز و نهادهاى وابسته به دولت نیز در آن درج شده است. این پایگاه هاى رسمى، ارزش اطلاعاتى شغلى بالایى در اختیار دارند و از این رو، جست وجوکننده، از اعتبار کد شغلى مربوطه تا زمانى خاص که در سایت اعلام شده است، مطمئن است. سایت اینترنتى www.iranjobs.com نیز بر همین منوال پایه گذارى شده است که مشاهده آن خالى از لطف نیست. البته در سایت ایران مانیا نیز مى توان به فرصت هاى شغلى مختلف دست یافت. اما رویکرد این پایگاه بین المللى است. براى کسب اطلاعات بیشتر به نشانى: www.iranmania.com/jobs مراجعه کنید. به سادگى پایگاهى متعلق به فارسى زبانان در اینترنت ایجاد شده است که استعدادیابى الکترونیکى را در دستور کار خود قرار داده است و از متقاضیان شغل مى خواهد تا CV خود را به این مرکز ارسال تا از فرصت هاى شغلى داخلى و خارجى آنها استفاده کنند. www.irantalent.com پایگاهى است که فقط به منظور معرفى این شیوه کاریابى اینترنتى معرفى مى شود و به طور کل، این مقاله مسئولیت صحت و سقم مطالب منتشر شده در این پایگاه ها را به عهده ندارد. سایت هاى کاریابى محلى اینترنتى بسیارى در کشور ایجاد شده اند که سایت کاریابى استان قم به نشانى: www.qom-market.com نمونه اى از این پایگاه ها به شمار مى رود. به خاطر حضور گسترده متخصصان و مهاجران ایرانى در بازار کار کشورهاى آمریکاى شمالى، پایگاه هاى کاریابى و مختلفى در این کشور ها، مورد استفاده خیل عظیم مهاجران ایران قرار گرفته است که از آنها مى توان به سایت: www.workopolis.com اشاره کرد. جنبه هاى مختلف کاریابى اینترنتى، فقط از طریق مراجعه به سایت هاى کاریابى نیست. بلکه برخى از کاربران با راه اندازى سایت هاى مشاوره و اطلاع رسانى در زمینه هاى گوناگون فنى و مهندسى و تجارى، به امور خاصى براى متقاضیان مى پردازند و خدمات اینترنتى ارائه مى دهند که به نوعى اشتغال زایى اینترنتى است. نمونه آن سایت هایى مثل: www.iranwebmarketing.com، www.ICCiran.com و... است که با ارائه خدمات و تخصص هاى خود، بازاریابى و اطلاع رسانى تجارى و فنى را در حوزه وب براى مشتریان خود به ارمغان مى آورند. امیدواریم در برنامه چهارم توسعه 5 ساله کشور، با گسترش مراکز کاریابى الکترونیکى و همت دولت به بارورى کسب و کار الکترونیک و خلق کارآفرینان دیجیتالى، بیکارى حدود 15 درصدى کشور، به رقم هاى تک رقمى مورد انتظار، با توجه به قابلیت هاى کسب و کار الکترونیکى، کاهش یابد.